nieuws uitgelicht

Omaanse bewind reageert met concessies op sociale protesten

De Golfstaat Oman, al sinds de achttiende eeuw geleid door de al-Said dynastie, is een sultanaat. Het land wordt centralistisch bestuurd en kent geen politieke partijen. De laatste decennia moderniseerde Oman in snel tempo en groeide de welvaart sterk. Dat verklaart mede waarom de tevredenheid over het bewind relatief groot is. Maar de ongelijke verdeling van de rijkdom en de corruptie riepen tijdens de Arabische Lente ook in dit land verzet op. Op 17 januari 2011 protesteerden rond de tweehonderd mensen tegen de hoge prijzen en de corruptie. De gestelde eisen waren gericht tegen het politieke gezag, zonder dat de positie ter discussie werd gesteld van het staatshoofd. Deze onder de bevolking vrij populaire sultan Qaboos bin Said bleek bereid aan een deel van de onvrede tegemoet te komen.

Een autoritair maar verlicht leider
Sultan Qaboos bin Said al-Said (18 november 1940- ) nam in 1970 middels een bloedeloze coup de macht over van zijn vader Said bin Taimur (1910-1972). Deze leefde zijn laatste twee jaar in ballingschap in Groot-Brittannië, het land waarvan Oman tussen 1891 en 1971 een protectoraat was. Qaboos zelf bleef kinderloos.

De sultan werd tevens premier en minister van Buitenlandse Zaken, Defensie en Financiën. Hij trachtte met succes eenheid te scheppen tussen de verschillende stammen in het land. Onder zijn bewind werd het eerst zo geïsoleerde Oman lid van de Arabische Liga en van de Verenigde Naties.

Bron: Sgt. Jerry Morrison (bewerkt), Wikimedia Commons (Publiek domein)Bron: Sgt. Jerry Morrison (bewerkt), Wikimedia Commons (Publiek domein)
Vooral door de toenemende inkomsten uit olie en gas groeide de economie en er werd veel geïnvesteerd in het onderwijs. Qaboos, die er een relatief sobere levensstijl op na houdt, liet de modernisering gepaard gaan met behoud van traditionele architectuur en kledinggewoonten.

De mensenrechtensituatie in Oman wordt als relatief goed beschouwd, maar media worden strikt gecontroleerd. Vrouwen nemen vrij goede posities in en in 2004 kreeg Oman zijn eerste vrouwelijke minister.

De Omaanse bevolking is erg jong: zo地 43 procent is onder de vijftien jaar. Wellicht dat dit een factor kon worden in de groei van de ontevredenheid. Deze leek nu nog beperkt te blijven door de bindende kracht van de sultan, voor wie vooral de oudere Omaniërs veel ontzag hebben.

Op 18 en 26 februari werd opnieuw door honderden mensen geprotesteerd. Ook nu werd duidelijk dat de sultan niet het doelwit was, want de betogers riepen leuzen die als steunbetuiging waren bedoeld.

Brandstichting supermarkt Sohar / Bron: Pranav21391, Wikimedia Commons (CC0)Brandstichting supermarkt Sohar / Bron: Pranav21391, Wikimedia Commons (CC0)
In het weekend van 26 en 27 februari sloeg de stemming om, toen zo地 tweeduizend mensen overgingen tot een blokkade van het gebied rond de noordelijke industriestad Sohar, op tweehonderddertig kilometer van de hoofdstad Muscat. Twee overheidsgebouwen en een geplunderde supermarkt werden in brand gestoken.

Toen de confrontatie met stenengooiende demonstranten escaleerde, opende de politie het vuur. Er vielen twee, maar volgens andere bronnen zes doden. Ook raakten zeker twintig mensen gewond.

Elders werd vreedzaam gedemonstreerd, onder meer in Muscat.

Daarna werden ook protesten gemeld uit de noordoostelijke kuststad Sur, de zuidelijke havenstad Salalah en uit Al Buraimi, aan de grens met de Verenigde Arabische Emiraten.

Inzet van deze protesten was de aanpak van corruptie en het aftreden van ministers die zich daar schuldig aan zouden maken. Daarnaast werd geëist dat de adviserende Shoera Raad wetgevende bevoegdheden kreeg en moesten de rijkdommen eerlijker worden verdeeld.

Begin maart breidden de protesten zich uit naar de olieregio rond de plaats Haima, in het midden van het land. Arbeiders in de olie-industrie hielden een sit-in om te eisen dat de regering meer in de regio investeerde.

Deze vorm van protest deed zich tevens voor in Muscat en Sohar. In beide plaatsen was intussen de gewoonte uit andere Arabische landen overgenomen om een tentenkamp op te slaan voor overheidsgebouwen. Duidelijker dan eerder klonk nu de roep om een gekozen parlement en een nieuwe grondwet.

In maart legden werknemers van verscheidene Omaanse bedrijven het werk neer, met name om loonsverhoging af te dwingen. Zo werd er gestaakt bij Petroleum Development of Oman (PDO) in Muscat, bij luchtvaartmaatschappij Oman Air en diverse financiële instellingen zoals BankMuscat.

Nederland en Oman
Nederland raakte, juist toen de onlusten in Oman in omvang toenamen, indirect betrokken vanwege het voor 6 tot 8 maart geplande staatsbezoek van koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima. Dat zou gebeuren in aanwezigheid van een uitgebreide Nederlandse handelsdelegatie, die onder meer Sohar zou bezoeken. Voor deze stad waren ambitieuze uitbreidingsplannen in voorbereiding waar ook het Nederlandse bedrijfsleven van kon profiteren, onder andere in de vorm van orders voor scheepsbouw, havens en olie. Maar Sohar was nu net het centrum van betogingen.

Na overleg met Oman besloot Nederland het karakter van het bezoek te wijzigen: het werd niet geannuleerd, maar kreeg een privé-karakter.

Het bestond voornamelijk uit een diner op 8 maart, daartoe uitgenodigd door staatshoofd Qaboos.

Desondanks viel uit de Tweede Kamer kritiek te horen dat ook een privé-bezoek een politieke betekenis had omdat het als steun aan het Omaanse bewind kon worden uitgelegd.

Het voor 9 en 10 maart geplande staatsbezoek van Beatrix aan Qatar vond wel doorgang. Tot dan toe waren de sociale protesten aan deze Golfstaat voorbij gegaan. Hier gebeurde wat in Oman ook de bedoeling was geweest: een delegatie met vertegenwoordigers van topondernemingen maakte afspraken over intensievere economische samenwerking.

Op 22 april vond de grootste demonstratie tot dan toe plaats, toen in Salalah zo地 drieduizend mensen na het vrijdaggebed de straat op gingen.

In mei ging de politie over tot het opbreken van de protestkampementen en sindsdien ebte de sociale onrust wat weg. Maar op 29 juli wilden opnieuw zo地 duizend betogers na het vrijdaggebed een protestmars houden in Sohar, daartoe opgeroepen via sociale media. Zij eisten de vrijlating van mensen die daar waren gearresteerd en nog altijd vastzaten. De autoriteiten stonden het protest echter niet toe.

Tegemoetkomingen

De sultan ging in antwoord op de protesten over tot de vervanging van ministers en halverwege maart bedroeg het aantal personele wijzigingen in het kabinet twaalf. Ook besloot hij een aantal wetgevende bevoegdheden over te dragen aan de Shoera Raad.

Na de heftige protesten in Sohar kondigde Qaboos een werkgelegenheidsprogramma aan dat zou moeten leiden tot de creatie van vijftigduizend overheidsbanen.

Staatspersbureau ONA meldde op 15 februari dat Qaboos had besloten het minimumloon voor ongeveer honderdvijftigduizend werknemers in de private sector te verhogen. In maart werden ook de inkomensvoorzieningen voor mensen zonder werk, zoals de pensioenen, verbeterd. Op 15 maart verordonneerde de sultan een salarisverhoging van omgerekend maximaal 186 euro per maand voor ambtenaren, ingaande per 1 april.

Op 17 april werd omgerekend 1,8 miljard euro toegezegd voor verbetering van huisvesting en infrastructuur over de komende tien jaar. Dat bedrag kwam uit een pot van zo地 15 miljard euro waarmee de gezamenlijke Golfstaten de sociale onrust in Bahrein en Oman de wind uit de zeilen wilden nemen.

Veroordelingen

Dagblad Times of Oman berichtte op 6 juli dat een Omaanse rechtbank twaalf demonstranten uit Sohar had veroordeeld tot straffen van 1 tot 3,5 jaar. In juni waren al straffen tot vijf jaar uitgesproken tegen dertien arrestanten en waren 55 personen voor deelname aan betogingen tot maximaal een jaar celstraf veroordeeld. In de ernstiger gevallen luidde de beschuldiging onder meer dat betrokkenen explosieven hadden gegooid naar de veiligheidstroepen.

Het totaal aantal veroordeelden stond hiermee op tachtig. Op 20 april was wel bekend geworden dat sultan Qaboos aan 234 gearresteerde betogers amnestie had verleend.

Dit artikel maakt deel uit van een special over de Arabische Lente. Daarin komen achtereenvolgens Mauritanië, Tunesië, Egypte, Bahrein, Saoedi-Arabië, Oman, Jordanië, Syrië, Marokko, Jemen en Libië aan bod.
© 2011 - 2024 Vitas, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Shabab Oman II: opvolger van het tall ship Shabab OmanDe Shabab Oman II: opvolger van het tall ship Shabab OmanDe Shabab Oman II is de opvolger van het tall ship Shabab Oman. Dit tall ship dat onder Omaanse vlag vaart, werd in het…
De Shabab Oman, negen maal na elkaar the Friendship AwardDe Shabab Oman, negen maal na elkaar the Friendship AwardDe Shabab Oman is een vrij recent schip dat in 1971 gebouwd werd. Het was het grootste houten zeilschip dat toen actief…

Wonen en leven als een vorst in een goedkoop landWonen en leven als een vorst in een goedkoop landNederland is een uitstekend land om te wonen en te leven. De gezondheidszorg behoort tot de beste ter wereld, we hebben…
Artsen zonder GrenzenArtsen zonder GrenzenArtsen zonder Grenzen is een onafhankelijke, medische noodhulporganisatie die wereldwijd mensen helpt, ongeacht hun afko…
Bronnen en referenties
  • Berichten Gulfnews en nieuwszender Al Jazeera
  • Persbureau Reuters
  • Persbureau Agence France Press (AFP)
  • Dagbladen de Volkskrant en NRC-Handelsblad
  • Afbeelding bron 1: Sgt. Jerry Morrison (bewerkt), Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Pranav21391, Wikimedia Commons (CC0)
Vitas (15 artikelen)
Laatste update: 04-03-2012
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Internationaal
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Artikelen met het label 'Nieuws uitgelicht...' zijn geschreven naar aanleiding van een nieuwsfeit en bevatten mogelijk gedateerde informatie.