nieuws uitgelicht

Pijn meten mogelijk met nieuwe toestellen

Pijn inschatten voor een arts of verpleegkundige is erg moeilijk. Iedereen heeft immers een andere pijngrens en pijn wordt door vele parameters beïnvloed. Daarom is de pijnindex reeds sinds lange tijd een bekend instrument. Een patiënt geeft hiermee op een schaal van nul tot tien een score aan zijn pijngevoel. Nul houdt dan geen pijn in, terwijl tien staat voor de meest erge pijn die er bestaat. Zulke pijnmeting is echter uiterst subjectief en daarom bestaan sinds juli 2014 twee revolutionair nieuwe pijnmeettoestellen met name "Medasense" en "Conditioned Pain Modulator". De Medasense brengt op een objectieve manier pijn in kaart waardoor de subjectieve pijnscore deels verleden tijd is. De meting van de pijn van chronische pijnpatiënten gebeurt met de Conditioned Pain Modulator.

• UZA: Primeur met twee nieuwe pijnmeettoestellen
• Medasense: Meten van acute pijn
• CPM pijntoestel
• Doorbraak in onderzoek naar pijn

UZA: Primeur met twee nieuwe pijnmeettoestellen

Het multidisciplinair pijncentrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) trapte de primeur af door als eerste ziekenhuis ter wereld twee objectieve pijnmeettoestellen in gebruik te nemen. Deze zijn ontwikkeld door de Israëlische firma Medoc in samenwerking met het UZA en het Belgische DEN Medical in Antwerpen.

Medasense: Meten van acute pijn

Werkwijze
De Medasense meet de intensiteit van acute pijn via een sensor aan de vinger van de patiënt. Daarbij meet het toestel in totaal zeven parameters van het autonoom zenuwstelsel zoals de doorbloeding en de weerstand van de huid. De registratie van pijn en gevoel gebeurt in het sensorisch zenuwstelsel waar de parameters nauw mee samenhangen. Hierdoor valt de pijnintensiteit van de patiënt te meten en via een wiskundige formule levert deze meting een pijncijfer op. Dit is interessant bij de behandeling van pijn, daar de Medasense meet of de pijn vermindert bij het toevoegen van pijnstillers tijdens de behandeling, of bij het aanzetten van een neurostimulator ter behandeling van acute pijn.

Optimalisatie van verdoving tijdens operaties of bij intensieve zorgen
Het meettoestel spoort in alle omstandigheden pijn op, zelfs wanneer een patiënt onder narcose is. Hij voelt misschien toch nog pijn, maar met het Medasense-toestel is dit verleden tijd. Het toestel meet immers tijdens een operatie of de patiënt al dan niet nog pijn ervaart. Dit is nuttig bij bepaalde heelkundige ingrepen waarbij het afstellen van de verdoving niet altijd eenvoudig is, of bij patiënten met mogelijke ademhalingsproblemen van een narcose zoals patiënten met aandoeningen van het longvlies of obese patiënten. Een voldoende verdoving is uiteraard nodig, maar de anesthesist waakt er over om een minimale verdoving toe te dienen. De patiënt is namelijk langdurig versuft bij een teveel aan pijnstilling tijdens de operatie. Een groot voordeel voor de anesthesist is dat hij met de Medasense tijdens de operatie de verdoving optimaal instelt en ook valt dit continu aan te passen, wat de revalidatie van de patiënt achteraf ten goede komt. Bovendien betekent dit pijnmeettoestel een grote doorbraak bij patiënten die niet in staat zijn aan te geven of ze pijn hebben, zoals bijvoorbeeld gesedeerde patiënten op intensieve zorgen. Bij een meting op regelmatige basis is de pijnmedicatie bij de patiënt meteen juist af te stellen.

CPM pijntoestel

Een ander pijnmeettoestel is de CPM (Conditioned Pain Modulator) wat handig is voor chronische pijnpatiënten. Het controlesysteem stuurt signalen van de hersenen naar het ruggenmerg. De CPM meet een eventuele storing. Vooreerst meet het toestel bij de patiënt de drempelwaarden voor detectie van koude, extreme koude, warmte en pijnlijke hitte. De patiënt krijgt daarna een continue koude- of warmtestimulus toegediend dat net boven deze detectiedrempels ligt. Wanneer een patiënt dan bijvoorbeeld direct extreme warmte aanvoelt wanneer er bijvoorbeeld maar één graad meer dan de gewone warmtedrempel wordt toegediend, zal het duidelijk zijn dat dat controlesysteem niet goed werkt. Het is met andere woorden mogelijk om een defect van het pijndempingssysteem van het centrale zenuwstelsel op te sporen met de CPM. Wanneer er hier een defect is, ervaren chronische pijnpatiënten pijn. Met deze informatie behandelt een arts deze pijn gerichter met aangepaste pijnmedicatie.

Doorbraak in onderzoek naar pijn

Dit toestel betekent een grote doorbraak in het onderzoek naar pijn. Na verloop van tijd zijn aan de hand van vele metingen de algemene referentiewaarden gekend. Het interpreteren van deze cijfers vereist nog een degelijke training maar mogelijkerwijs zullen deze metingen toekomstgericht deel uitmaken van een standaard diagnostische oppuntstelling en behandeling. Kwantitatief sensorieel onderzoek in klinische omstandigheden gebeurt in België enkel in het UZA. Intussen werden sinds maart 2014 meer dan honderd patiënten reeds met de nieuwe toestellen gemeten. Het is de bedoeling van de producenten dat in de toekomst overal in ziekenhuizen deze meettoestellen gebruikt worden.

Lees verder

• Pijnstillende medicatie: Soorten & bijwerkingen pijnstillers
• Pijn verlichten: Soorten niet-medicamenteuze behandelingen
• Natuurlijke pijnstillers: Kruiden en andere therapieën